آیا عصب گوش قابل درمان است؟
چگونه صدای اطراف را می‌شنویم؟
گوش انسان به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود که هر کدام دارای قسمت و نقش‌های مختلفی می‌باشند. این سه قسمت به ترتیب شامل:
- گوش خارجی شامل لاله و کانال گوش می‌باشد که در جمع‌آوری، تقویت و انتقال صدا به پرده و گوش میانی نقش دارد.
- گوش میانی شامل پرده گوش(پرده تمپان)، استخوانچه‌های گوش میانی و شیپوراستاش می‌باشد.
پرده گوش علاوه بر اینکه در تقویت و انتقال صدا نقش بسیار مهمی دارد از ورود آب، حشرات، گرد و غبار و اجسام خارجی به فضای گوش میانی جلوگیری می‌کند. پارگی پرده گوش می‌تواند در اثر عفونت، ورود جسم خارجی نظیر گوش پاک کن، غواصی در عمق زیاد(فشار زیاد آب)، فشار بالای هوا و... ایجاد شود.
استخوانچه‌های گوش میانی از یک طرف به پرده گوش(از طریق استخوانچه چکشی) و از طرف دیگر به حلزون گوش(از طریق استخوانچه رکابی) متصل می‌باشند و با حرکت پرده گوش و حرکت استخوانچه‌ها سلول‌های مویی در حلزون تحریک می‌شوند.
یکی از نقش‌های مهم شیپوراستاش در گوش میانی حفظ تعادل فشار هوا و تهویه می‌باشد. اختلال در عملکرد صحیح شیپوراستاش سبب بروز فشار منفی همراه با دردگوش، احساس کیپی و گرفتی و حتی وزوزگوش با صدای بم یا هوهو می‌شود.
- گوش داخلی شامل حلزون، عصب شنوایی و بخش‌های تعادلی(مجاری نیم دایره، ساکول و اتریکول) می‌باشد. بنابراین گوش داخلی علاوه بر شنیدن صدا یکی از بخش‌های مهم حفظ تعادل در فرد می‌باشد.
صدا در کدام قسمت گوش درک می‌شود؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که پارگی پرده گوش یا پرده تمپان سبب از دست دادن شنوایی می‌شود. این تصور کاملاً غلط است زیرا محل اصلی شنیدن یا درک گفتار در گوش داخلی بخش حلزون می‌باشد.
دقت داشته باشید پارگی پرده گوش یا آسیب در هریک از بخش‌های گوش سبب بروز کم شنوایی موقت و مشکل در شنیدن می‌شود اما آسیب در حلزون و عصب سبب بروز کم شنوایی دائمی و غیرقابل برگشت می‌شود.
بنابراین می‌توان گفت حرکت سلول‌های مویی در حلزون سبب شروع جریان‌های الکتریکی در عصب شنوایی می‌شود. عصب شنوایی با کدبندی کردن اطلاعات گفتاری و انتقال اطلاعات به کرتکس شنوایی در تمپورال سبب فهم کلمات و درک گفتار می‌شود.
انتقال ناقص اطلاعات به مراکز بالاتر سبب بروز مشکل در فهم کلمات می‌شود که نشانه آسیب به عصب شنوایی است.
علائم ضعیف شدن عصب گوش
ضعیف شدن عصب گوش نشان از کم شنوایی حسی عصبی در فرد می‌باشد. توجه داشته باشید یکی از مهمترین علائم ضعیف شدن عصب شنوایی و گوش شکایت فرد در عدم درک کلمات یا فهم نادرست گفتار بخصوص در محیط شلوغ یا زمانی که چندین نفر به طور همزمان صحبت می‌کنند می‌باشد.
در کم شنوایی انتقالی یعنی مشکل در انتقال صدا باشد با افزایش شدت گفتار یا بلند صحبت کردن مشکل درک گفتار برطرف می‌شود اما در کم شنوایی حسی عصبی این طور نیست. به طور کلی علائم کم شنوایی حسی عصبی یا ضعیف شدن عصب گوش شامل موارد زیر است:
- نامفهوم بودن کلمات یا عدم درک درست کلمات
- شنیدن صدای گفتار بدون فهم کلمه یا گفتار (شکایت بیمار با ضعیف شدن عصب این است که صدا را می‌شنوم اما نمی‌فهمم چی می‌گه)
- مشکل در درک گفتار یا کلمات در محیط‌های شلوغ یا همهمه
- مشکل در درک گفتار افراد با صدای تیز یا فرکانس بالا بخصوص در خانم‌ها و کودکان
- مشکل در درک گفتار یا کلمات در فاصله‌های دور
- شنیدن صدا در گوش یا وزوزگوش با صدای تیز
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که عصب گوش در درک گفتار یا مفهوم بودن کلمات نقش بسیار مهمی دارد و آسیب در عصب شنوایی سبب بروز مشکل در فهم کلمات می‌شود.
همچنین در محیط‌های شلوغ یا حضور نویز‌های رقابتی به دلیل ضعف در عصب گوش توانایی تفکیک گفتار و کلمات از نویز‌های دیگر را ندارد که سبب ضعیف‌تر شدن درک گفتار در محیط شلوغ نسبت به محیط ساکت می‌شود.
علت ضعیف شدن عصب گوش
موارد بسیار زیادی می‌توانند در شروع کم شنوایی و آسیب به عصب شنوایی نقش داشته باشند که در ادامه به طور خلاصه در مورد مهمترین آن‌ها توضیح داده می‌شود.
- یکی از مهمترین عامل‌های شروع کم شنوایی یا ضعیف شدن عصب گوش افزایش سن می‌باشد. در اکثر افراد بالای ۵۰ سال کم شنوایی حسی عصبی یا پیرگوشی شروع می‌شود. از دیگر عوامل مهم ضربه صوتی شدید ناشی از انفجار، شلیک گلوله، ترقه بازی یا حتی استفاده از هندزفری با صدای بلند می‌باشد.
- همچنین حضور طولانی مدت در محیط‌های پرسروصدا نظیر صافکاری، ریختگری، محیط‌های صنعتی با صدای زیاد به مرور سبب بروز کم شنوایی یا NIHL(کم شنوایی ناشی از نویز) می‌شوند.
- دارو‌های اتوتوکسیت نظیر جنتامایسین، ازیترومایسین، دارو‌های سرطان، ام اس و... یکی دیگر از عامل‌های آسیب به حلزون و عصب گوش بخصوص در فرکانس بالا می‌باشد.
- قرص آسپیرین نیز می‌تواند سبب بروز کم شنوایی در فرکانس بالا و وزوز با صدای تیز شود اما در صورت قطع این دارو احتمال برگشت شنوایی و رفع وزوز وجود دارد.
- ضربه فیزیکی شدید به سر بخصوص در تصادفات می‌تواند سبب شکستگی گوش داخلی و آسیب به حلزون و عصب گوش شود. در این موارد شروع کم شنوایی و وزوزگوش به طور همزمان اتفاق می‌افتند.
نکات مهم در مورد ضعیف شدن عصب شنوایی
استفاده از قالب‌های ضدصوت یا محافظ‌های گوش برای افرادی که در محیط‌های پرسروصدای صنعتی مشغول هستند، ضروری است. در بعضی از مقالات به جنبه‌های حفاظت شنوایی بعضی از ویتامین‌ها نظیر دی، منیزیم، زینک، پتاسیم، امگا۳ و... اشاره شده است.
بنابراین افرادی که در این محیط‌ها مشغول به کار می‌باشند بهتر است علاوه بر استفاده از محافظ‌های گوش از ویتأمین‌ها نیز استفاده کنند. انجام تست‌های شنوایی به صورت دوره‌ای در کارخانجات یا محیط‌های صنعتی پرسروصدا انجام می‌شود.
اما بهتر است افراد زیر ۵۰ سال هر ۳ سال و افراد بالای ۵۰ سال هر سال تست شنوایی یا نوارگوش انجام دهند تا در صورت بروز کم شنوایی و با تجویز به موقع سمعک‌های مخصوص کم شنوایی از شروع وزوز گوش و بدتر شدن یا ضعیف‌تر شدن عصب گوش جلوگیری شود.
اگر دقت داشته باشید عامل‌های شروع کم شنوایی با عامل‌های شروع وزوز گوش در اکثر موارد یکسان می‌باشد. پس رعایت و جلوگیری از بروز این موارد از شروع کم شنوایی و وزوزگوش جلوگیری می‌کند.
آیا آسیب عصب گوش قابل درمان است؟
در اکثر موارد آسیب به عصب شنوایی غیرقابل بازگشت و درمان می‌باشد. به طور مثال در صورت بروز سکته گوش(التهاب در بخش حلزون وعصب شنوایی) اگر تزریق کورتون در پرده گوش و فضای گوش میانی در سریعترین زمان ممکن انجام شود، احتمال بازگشت شنوایی و رفع آسیب عصب گوش وجود دارد.
اما در مواردی که آسیب به عصب گوش به دلیل ضربه فیزیکی، ضربه صوتی شدید، حضور در محیط پرسروصدا، افزایش سن یا حتی دارو‌ها ایجاد شود غیرقابل بازگشت و درمان می‌باشد.
بسیاری از افراد برای درمان آسیب به عصب گوش به دنبال درمان‌های دارویی یا جراحی می‌باشند اما تاکنون درمان یا عمل جراحی برای بازگشت و درمان آسیب عصب گوش ساخته نشده است.
بهترین راهکار در صورت آسیب عصب گوش استفاده از سمعک‌های جدید و استفاده روزانه از سمعک می‌باشد. استفاده از سمعک سبب می‌شود محرکات صوتی با شدت کافی به عصب گوش منتقل شوند و عصب به اندازه کافی تحریک شود در نتیجه از ضعیف شدن یا آسیب بیشتر عصب جلوگیری می‌شود.
بسیاری از افراد با کم شنوایی دید منفی نسبت به استفاده از سمعک دارند و حتی سمعک را نشانه پیری می‌دانند. دقت داشته باشید در صورت عدم استفاده از سمعک آسیب به عصب گوش افزایش می‌یابد و استفاده از سمعک نیز سبب بازگشت شنوایی نمی‌شود.
کلینیک شنوایی، سمعک و وزوز فراشنوا
ارزیابی شنوایی در تمام سنین همراه با مشاوره و تجویز انواع مدل‌های سمعک براساس میزان و نوع کم شنوایی در این مرکز انجام می‌شود. همچنین در مرکز فراشنوا به صورت تخصصی بر روی وزوز و درمان وزوز فعالیت می‌شود.
برای تماس با کلینیک شنوایی فراشنوا با شماره‌های زیر تماس حاصل فرمایید:
۰۲۱۸۸۹۴۹۳۶۸
۰۲۱۸۸۹۵۸۸۲۳
۰۹۱۰۵۲۴۱۰۷۱
برای مشاهده و تجربه بیماران از درمان وزوز و سمعک به پیج اینستاگرام فراشنوا مراجعه فرمایید:
www.instagram.com/samak_farashenava